“ทุตวิลัมพิตฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัย ท่านเรียกว่า “ทุตวิลัมพิตคาถา” เป็นชคตีฉันท์ ฯ“ทุตวิลัมพิตะ” แปลว่า “คาถาที่แต่งด้วย น คณะ เป็นต้นอันเปลี่ยนจากลักษณะของโตฏกคาถา” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๑๒ คำ มีสูตรว่า “ทุตวิลมฺพิตมาห นภา ภรา” แปลความว่า “คาถาที่มี น คณะ ภ คณะ ภ คณะ และ ร คณะ ท่านกล่าวว่า“ทุตวิลัมพิตะ”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมาเพียง ๒ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๔ วรรค มีบาทละ ๑๒ คำ เพราะมีบาทละ ๑๒ คำนั้น จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๒” เมื่อปรับปรุงแล้ว เพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่างดังนี้
